Czym jest współczynnik proporcji VAT oraz jak go poprawnie stosować?

fot. fot. pixaby.com/CC creative commons

Duża grupa przedsiębiorców w swojej działalności sprzedaje towary lub usługi, które są opodatkowane podatkiem VAT oraz takie których sprzedaż jest zwolniona z VAT. Wówczas ma miejsce tak zwana sprzedaż mieszana, a więc opodatkowana i zwolniona z VAT. Odliczenie VAT od takich wydatków wymaga, aby stosowany był współczynnik proporcji VAT.  W dzisiejszym artykule Bizin.pl przedstawiamy wszystkie informacje na temat stosowania współczynnika proporcji VAT.

Czym jest proporcja VAT?

Proporcja VAT oznacza kwotę podatku VAT naliczonego, jaką przedsiębiorca ma prawo odliczyć z faktury. Współczynnik proporcji VAT stosowany jest tylko do zakupów firmowych, które są przeznaczane na sprzedaż opodatkowaną i zwolnioną z VAT czyli sprzedaż mieszaną.

Przedsiębiorcy, którzy sprzedają towary lub usługi tylko opodatkowane podatkiem VAT nie mają obowiązku stosowania proporcji. Tak samo przedsiębiorcy, którzy dokonują wyłącznie sprzedaży zwolnionej z VAT. Natomiast przedsiębiorcy, którzy dokonują sprzedaży opodatkowanej i zwolnionej z VAT, muszą ustalać proporcję VAT.

Jeżeli wartość sprzedaży opodatkowanej VAT dzielona przez wartość sprzedaży opodatkowanej i zwolnionej przekroczyła 98% oraz kwota podatku naliczonego niepodlegająca odliczeniu, wynikająca z zastosowania tej proporcji, w skali roku, była mniejsza niż 10 000 zł – podatnik ma prawo uznać, że proporcja ta wynosi 100%, natomiast jeżeli nie przekroczyła 2% – podatnik ma prawo uznać, że proporcja ta wynosi 0% – podatnik wówczas nie jest zobowiązany do stosowania proporcji VAT.

Zastosowanie współczynnika VAT

W sytuacji gdy czynny podatnik VAT obliczy wysokość wskaźnika procentowego proporcji VAT, będzie mógł go użyć. Po pierwsze jednak podatnik musi podzielić wszystkie zakupy firmowe, jakich dokonał na 3 części:

• pierwsza grupa dokumentów tj. zakupy (faktury i dokumenty celne) przeznaczone tylko na sprzedaż opodatkowaną VAT;
• druga grupa dokumentów tj. zakupy (faktury i dokumenty celne) przeznaczone tylko na sprzedaż zwolnioną z VAT;
• trzecia grupa dokumentów tj.  zakupy (faktury i dokumenty celne), których nie da się jednoznacznie przypisać do sprzedaży opodatkowanej VAT albo do sprzedaży zwolnionej z VAT.

Podatnik który dokona podziału zakupów na 3 części, będzie mógł przystąpić do ujęcia tych faktur w ewidencji JPK_V7  oraz do prawidłowego odliczenia podatku VAT naliczonego z faktur zakupu:

• pierwsza grupa dokumentów zakupu – wydatki przeznaczone na sprzedaż opodatkowane podatkiem VAT – pełne lub 50% odliczenie podatku VAT,
• druga grupa dokumentów zakupu – wydatki przeznaczone na sprzedaż zwolnioną z opodatkowania VAT – bez odliczenia VAT,
• trzecia grupa dokumentów zakupu – wydatki przeznaczone na sprzedaż mieszaną – opodatkowaną i zwolnioną z VAT – zastosowanie współczynnika proporcji VAT.

Podatnik mnoży współczynnik proporcji VAT przez podatek VAT widniejący na fakturach dokumentujących wydatki przeznaczone na sprzedaż mieszaną – opodatkowaną i zwolnioną z VAT 

Kiedy należy zgłosić do urzędu skarbowego zastosowanie współczynnika proporcji VAT?

Przedsiębiorcy dokonujący sprzedaży opodatkowanej i zwolnionej z VAT mają obowiązek rokrocznie weryfikować, czy muszą ustalać proporcję VAT. W sytuacji, gdy wartość sprzedaży opodatkowanej VAT dzielona przez wartość sprzedaży opodatkowanej i zwolnionej nie przekroczy 98% lub przekroczy 2% - podatnik musi obliczyć współczynnik proporcji VAT i stosować go w kolejnym roku kalendarzowym.

Istnieją również przypadki, w których podatnik jest zobowiązany zgłosić wysokość stosowanego współczynnika proporcji VAT do właściwego naczelnika urzędu skarbowego.

Pierwsza grupa podatników, którzy obligatoryjnie muszą przekazać informację o przyjętej proporcji VAT do naczelnika urzędu skarbowego, to podatnicy, którzy w poprzednim roku kalendarzowym nie osiągnęli w ogóle sprzedaży opodatkowanej i zwolnionej albo osiągnęli w wysokości niższej niż 30 000 zł.

Kolejna grupa podatników to utworzone przez jednostkę samorządu terytorialnego samorządowa jednostka budżetowa lub samorządowy zakład budżetowy oraz urząd gminy, starostwo powiatowe, urząd marszałkowski. Grupa tak jak grupa pierwsza  musi przekazać zawiadomienie do właściwego naczelnika urzędu skarbowego o przyjętej proporcji albo w terminie do 25. dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym ta proporcja została zastosowana po raz pierwszy albo najdalej w dniu przesłania ewidencji (i deklaracji) JPK_V7X.

Ostatnia grupa podatników zobligowana do przekazania zawiadomienia do właściwego naczelnika urzędu skarbowego w ww. terminach to grupa VAT, w przypadku której proporcję VAT przyjmuje się odrębnie dla każdego jej członka grupy, przy czym w roku, w którym ta grupa uzyskała status czynnego podatnika VAT, proporcję tę przyjmuje się w wartości ustalonej przez członków grupy na moment jej utworzenia. 

Należy również zwrócić uwagę to, że w sytuacji gdy grupa VAT dokonuje nabyć towarów lub usług, które są wykorzystywane przez tę grupę dla sprzedaży opodatkowanej VAT, zwolnionej z VAT oraz opodatkowanej i zwolnionej z VAT, oraz nie da rady przyporządkować tej sprzedaży do poszczególnych członków grupy wówczas grupa ta jest zobligowana do odrębnego określenia kwot podatku VAT naliczonego związanych z tymi sprzedażami, w stosunku do których przysługuje jej prawo do odliczenia podatku VAT naliczonego. Jeżeli nie jest to możliwe, wówczas grupa VAT musi ustalić proporcję w sposób szacunkowy.