Konsekwencje prawne za wystawianie pustych faktur VAT

fot. pixaby.com/CC creative commons

Puste faktury to dokumenty księgowe, które nie odzwierciedlają rzeczywistego zdarzenia gospodarczego. Oznacza to, że faktura taka wykazuje dostawę towarów lub świadczenie usługi, która nigdy nie miała miejsca. Wprowadzenie do obrotu fikcyjnych faktur pociąga za sobą negatywne skutki strony podatkowej jak i karnej. 

Czym są puste faktury?

Pusta faktura to dokument księgowy zaświadczający o sprzedaży, która w rzeczywistości nigdy nie miała miejsca. Problem takich faktur reguluje art. 108 ustawy o VAT. Przepis ten mówi, że w sytuacji, gdy osoba prawna, jednostka organizacyjna niemająca osobowości prawnej lub osoba fizyczna wystawi fakturę, w której wykaże kwotę podatku, jest obowiązana do jego zapłaty. Oznacza to, że zobowiązanie do zapłaty podatku z faktury powstaje nawet wówczas, gdy faktura nie odzwierciedla żadnej transakcji.

Wyżej wymieniony artykuł nie odnosi się jedynie do czynnych podatników VAT. Adresatami normy są wszystkie osoby prawne, jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej oraz osoby fizycznej, bez względu na to, czy są podatnikami, czy też nie.

Konsekwencje wystawienia pustej faktury

Sankcje za wprowadzenie pustej faktury do obrotu zostały uregulowane w Kodeksie karnym skarbowym oraz Kodeksie karnym. Zgodnie z Kodeksem karnym skarbowym za wadliwe wystawienie faktury grozi kara grzywny do 180 stawek dziennych. Z kolei za wystawienie albo posługiwanie się fikcyjną fakturą sąd może orzec karę nawet do 720 stawek dziennych bądź roku pozbawienia wolności. Możliwe jest również nałożenie obu tych kar jednocześnie.

O wiele wyższe kary przewiduje natomiast Kodeks karny. Każdy, kto podrabia lub przerabia faktury oraz używa takiego dokumentu jako prawdziwego, podlega karze pozbawienia wolności od 6 miesięcy do 8 lat. Natomiast jeżeli wystawianie lub używanie fikcyjnych faktur stanowi stałe źródło dochodu sprawcy lub jeżeli kwota należności na fakturach przekroczy 5 mln zł, kara podlega zaostrzeniu.  W takiej sytuacji sprawcy grozi kara pozbawienia wolności od 3 do 15 lat. Z kolei jeżeli puste faktury przedstawiają kwoty podatku wyższe niż 10 mln zł, sprawca podlega karze od 5 do nawet 25 lat więzienia.

Kodeks karny stanowi również że każdy, kto wystawia lub używa faktur poświadczających nieprawdę co do okoliczności faktycznych mogących mieć znaczenie dla ustalenia wysokości podatku lub jego zwrotu, jeżeli należność z faktur przekracza 200 tys. zł, podlega karze pozbawienia wolności od 6 miesięcy do 8 lat. Jeśli wskazana kwota będzie wyższa niż 5 mln zł, kara będzie wynosiła od 3 do 15 lat więzienia. Jeżeli przestępstwo fałszerstwa będzie wiązało się z kwotą wyższą niż 10 mln, wówczas sprawca powinien się liczyć z karą pozbawienia wolności od 5 nawet do 25 lat.

Czy można uniknąć konsekwencji wystawienia pustej faktury?

Czasami zdarza się też tak, że wprowadzenie do obrotu fikcyjnej faktury nie jest związane z próbą oszustwa i wyłudzenia podatku. Może być ona wynikiem wyłącznie niedopatrzenia podatnika. W takiej sytuacji, jeżeli urząd skarbowy nie znalazł uchybienia jako pierwszy, wystawca dokumentu może:

• anulować fakturę – jest to możliwe jedynie w przypadku, gdy dokument ten nie trafił jeszcze do nabywcy
• skorygować fakturę – w sytuacji, gdy nie ma już możliwości anulowania faktury, konieczne jest wystawienie faktury korygującej

W przypadku gdy nabywca faktury, odliczył podatek VAT z pustej faktury, ma możliwość skorygowania swojego błędu. W tym celu powinien dokonać zapisów w rejestrze VAT na minus w okresie, w którym odliczył nienależny mu podatek. Następnie złożyć korektę deklaracji VAT za ten okres oraz zapłacić różnicę w podatku wraz z odsetkami.